..... Ίσως αυτές οι μεγάλες περίοδοι απουσίας του ενός ή του άλλου λογοτεχνικού είδους, κυρίως όμως του πεζού λόγου, να αποκαλύπτουν τον δισήμαντο εκφραστικό χαρακτήρα του συγγραφέα, που φαίνεται να λειτουργεί μ' έναν ιδιαίτερο τρόπο, εκτονωτικό και αμιγώς καθαρά ως προς το ένα είδος μέχρι το σημείο κορεσμού του, για να μεταπέσει στην συνέχεια στο άλλο είδος. Πρόκειται για μια μορφή λειτουργικής ανανέωσης του ποιητικού και του πεζού λόγου που συντελείται στα αντίστοιχα μακρόχρονα διαστήματα απουσίας τους. Η συλλογή "Τα μάτια του πάνθηρα" περιλαμβάνει δεκαπέντε διηγήματα, που τα περισσότερα δεν ξεπερνούν τις πέντε σελίδες.
Τα διηγήματα κινούνται σε δύο βασικούς άξονες, ο ένας αποτελεί ύμνο προς τη ζωή, ο άλλος συνθέτει μια καταγγελία και απόρριψη του τρόπου οργάνωσης της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας, όπου κυριαρχεί η έκπτωση όλων των ηθικών και πνευματικών αξιών, το ατομικό συμφέρον, η μοναξιά και το αδιέξοδο.
Επιστρατεύοντας ένα λεπτό, πικρό και καυστικό χιούμορ στα διηγήματα "Γόνατα στο σανίδι", και Άλλοι μαζεύουν γραμματόσημα", μια βαθειά ειρωνία και σαρκασμό στο διήγημα "Ατομικό καταφύγιο", έναν χλευασμό που φτάνει στην έσχατη γελοιοποίηση και τον πλήρη παραλογισμό στο διήγημα "Μέθοδος επικοινωνίας", ή τέλος ένα πνεύμα έντονου προβληματισμού και στοχασμού για την πορεία του ανθρώπινου γένους στα διηγήματα "Βαθειά μέσα στις κόγχες", και "Μια φιάλη αίμα", ο Τόλης Νικηφόρου στέκεται φρουρός και θεματοφύλακας της ζωής και των αξιών της, προτάσσοντας σαν οδηγό στον σύγχρονο λαβύρινθο την ομορφιά και την αλήθεια.
Πρόκειται για μια πνευματική εγρήγορση, μια φωτεινή ατομική συνείδηση με επίγνωση της αποστολής και του ρόλου της στη γενικότερη κρίση της συλλογικής όρασης, συμπεριφοράς και δράσης.
Στο διήγημα "Μέθοδος επικοινωνίας" οι ρόλοι αντιστρέφονται. Το καλό θριαμβεύει, το θύμα επαναστατεί και αποτινάζει τα δεσμά του, ελευθερώνεται και γίνεται κατήγορος και δικαστής. Η δίκη που ακολουθεί είναι μια ηθική δίκη, ένας υπέροχος μονόλογος με λειτουργία διαλόγου. Ο κατηγορούμενος τελεί εν σιωπή. Τον αισθανόμαστε μέσα από τις υποθετικές απαντήσεις του στο θύμα. Διεξάγεται μια κλειστή δίκη ανάμεσα σε θύμα και θύτη, με διαφανείς και συνοπτικές διαδικασίες. Στις ηθικές δίκες δεν υπάρχει δυνατότητα αθωωτικού αποτελέσματος. Οι ποινές είναι συνειδησιακές. Εκείνο που κρίνεται είναι οι
αξίες, η ανθρώπινη συμπεριφορά και το περιεχόμενο της ζωής. Στο πρόσωπο του κατηγορουμένου δικάζονται ολόκληρες κοινωνίες στηριγμένες στην υποκρισία, στην εκμετάλλευση, στην ανισότητα και την υποτέλεια, στον παραλογισμό και τον ευτελισμό της ανθρώπινης ύπαρξης.
Υπάρχει μια διπλή κατάθεση. Ιστόρηση της ζωής του κατηγορουμένου αλλά και του θύματος. Η ζωή του θύματος-κατηγόρου εξιστορείται μέσα από τα διηγήματα "Τα μάτια του πάνθηρα", "Η γαρδένια", "Ο πρώτος θάνατος", Το άγγιγμα της Μέλανι", "Κόκκινο σύννεφο", "Η κόρη της ασφάλτου", "Εξαγνισμός ή η υπέρτατη ευτυχία", " Ο πρώτος μίσχος της άνοιξης". Ο Τόλης Νικηφόρου εστιάζει τον φακό του στην καθημερινότητα, σταματώντας εκεί που οι άλλοι προσπερνούν, μεγεθύνοντας και φωτίζοντας σκηνές και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής που αποτελούν το κλειδί και τον συνενωτικό ιστό της ανθρώπινης ευτυχίας. Είναι η ποίηση της ζωής που ενυπάρχει παντού, ισχυροποιώντας την ποιητική όραση για την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία του κόσμου.
'Ενας έρωτας τρυφερός διατρέχει ανάλαφρος τις περισσότερες σελίδες του βιβλίου. 'Ερωτας για το άλλο φύλο, "Τα μάτια του πάνθηρα", "Κόκκινο σύννεφο", "Η κόρη της ασφάλτου", έρωτας για το παιδί με την παραμορφωτική δύναμη της αθωότητάς του "Το άγγιγμα της Μέλανι", έρωτας για τον άνθρωπο "Ο πρώτος θάνατος", έρωτας για κάθε τι ζωντανό "Η γαρδένια", και τέλος έρωτας για την ίδια τη ζωή "Εξαγνισμός ή η υπέρτατη ευτυχία", "Ο πρώτος μίσχος της άνοιξης". Ο συγγραφέας δεν ηθικολογεί ούτε αναλώνεται σε συνθηματολογικές καταγγελίες. Μέσα από τη διπλή αφήγηση και την ολοκληρωτική αντιπαράθεση αρχών, κατήγορου και κατηγορουμένου με απλό και ποιητικό τρόπο, δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να υμνεί τη ζωή αποκαλύπτοντας το περιεχόμενο και πραγματική της αξία.
Η "Μέθοδος επικοινωνίας" επιβάλλει την επικοινωνία σαν αποτέλεσμα της ηθικής δίκης και τούτο είναι ένα πικρό και ειρωνικό σχόλιο για την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας στις σύγχρονες κοινωνίες. Στο διήγημα "Μέθοδος επικοινωνίας", εκδικάζεται η κεντρική ηθική δίκη. Αλλά οι δίκες δεν σταματούν εδώ. Συνεχίζονται και στα υπόλοιπα διηγήματα αλλά και πέραν του βιβλίου στους ίδιους τους αναγνώστες, σε μια δίκη σιωπηλή με αθέατο μάρτυρα τον συγγραφέα και κριτή την ατομική συνείδηση.
Βασ. Ιωαννίδης, Τα μάτια του πάνθηρα, εφημ. Υπερχρόνος, 7.11.1997